Jeżeli postawilibyście mnie pod ścianą i zmusili do odpowiedzi na pytanie: jaki amerykański wzór scyzoryka jest tym „najbardziej” klasycznym; to z miejsca odpowiedziałbym „Stockman”. Wiem, wiem. Zdania są podzielone. Inni być może wybraliby wzór Trapper albo Barlow, Muskrat, Congress czy Canoe. Prawda jest taka, że każdy z nich można uznać za klasyk. Różne konstrukcje powstawały bo były zwyczajnie potrzebne do pracy i nikt nie próbował wpasować się w jakiś konkretny wzór. Miały jednak kilka wspólnych cech. Wszystkie musiały błyszczeć i mieć okładki wykonane z kości lub poroża.
Mi z Ameryką najbardziej kojarzy się Stockman. Wzór ten wyróżnia się rękojeścią lekko zakrzywioną w kształt litery „S” i trzema ostrzami: głównemu o profilu clip-point, drugiemu typu sheep’s-foot i trzeciemu spay-point. Po co aż trzema, zapytacie? Ano po to, żeby w razie potrzeby do konkretnej pracy zawsze mieć idealnie ostre narzędzie i nie bać się, że jedno z nich będzie zbyt tępe. Największe ostrze to clip-point, świetnie sprawdzające się do ogólnego użytku. Po tej samej stronie z reguły jest drugie ostrze typu sheep’s-foot, które historycznie służyło do pielęgnacji owczych kopyt. Trzecie ostrze, typu spay-point, służyło do sterylizacji małych zwierząt hodowlanych.
Dopuszcza się pewne odstępstwa od tego wzoru. Kształt rękojeści czasami przybiera postać rozciągniętej litery „C”, a zamiast ostrza spay-point spotyka się spear-point. Spotkałem się również z używaniem tej nazwy wobec wersji z sześcioma ostrzami, ale to już był raczej pokaz zdolności rzemieślników niż realna potrzeba.
Tego typu scyzoryki są produkowane głównie przez amerykańskie firmy. Jedną z nich jest Marble’s, czyli firma z Gladstone w stanie Michigan, założona w 1892 roku przez Webstera L. Marblesa. Był on „złotą rączką” swoich czasów i posiadał wyjątkowy dar do projektowania prostych narzędzi ułatwiających codzienne życie. Uwielbiał wędrówki, a tereny Górnego Półwyspu Michigan dawały mu nieskończone okazje do polowań, łowienia ryb, biwakowania i eksploracji terenu. I to właśnie na te potrzeby wytwarzał różnorakie narzędzia. Były to m.in. siekiery, noże czy ulepszone przyrządy celownicze do broni palnej. Jego wyroby szybko zyskały uznanie wśród lokalnej społeczności, dlatego pasja przerodziła się w dobrze prosperującą firmę. Jak to w życiu bywa firma miała swoje wzloty i upadki, ale na szczęście marka Marble’s przetrwała do dziś, choć nie wygląda już tak jak kiedyś. Produkcja noży została przeniesiona do Chin i niestety to widać. Stały się jednak łakomym kąskiem dla kogoś kto nie może sobie pozwolić na drogie marki jak Case, czy Queen Cutlery.
Marble’s MR252 to typowy Stockman. Ma konstrukcję kanapkową z rękojeścią w kształcie rozciągniętej litery „S” i trzy ostrza, każde o innym profilu. Jego długość w postaci złożonej to 94 mm, co pozwala zaliczyć go do kategorii średnich Stockmanów. Bazą noża są mosiężne linery i dwie sprężyny. Okładki wykonane są z białej kości bydlęcej i poroża. Sekcje te przedzielone są wstawką z czarnego tworzywa i niklu. Z jednej strony wygrawerowany jest rysunek przedstawiający bassa wielkogębowego rzucającego się na przynętę. Dodaje to nieco charakteru, miłośnicy wędkowania będą zachwyceni. Całość dopełniają metalowe, niklowane bolstery, bez których amerykański scyzoryk nie może się obyć. 
Trzy ostrza idealnie wpisują się w definicję Stockmana. Największe z nich, typu clip-point, ma długość 70 mm, przy czym sama krawędź tnąca jest o ok. 10 mm krótsza. Zastosowany pełny płaski szlif do dobry wybór, bo ostrze ma grubość zaledwie 1,5 mm i szlif wklęsły znacząco by je osłabił. Osiągnięto w ten sposób kompromis pomiędzy wytrzymałością i właściwościami tnącymi. Po tej samej stronie znajduje się ostrze typu sheep’s-foot o długości krawędzi tnącej wynoszącej 40 mm i grubości 1,4 mm. Trzecim ostrzem jest spay-point o długości krawędzi tnącej ok. 43 mm i grubości 1,4 mm. Oczywiście te dwa ostatnie dzisiaj już nie służą temu do czego zostały zaprojektowane, ale łatwo znaleźć im inne zastosowanie. Wszystkie ostrza wypolerowane są na wysoki połysk i dobrze naostrzone. Wykonane są ze nierdzewnej stali 440A co jest raczej budżetowym rozwiązaniem ale wystarczającym do codziennego użytku. Duża odporność na korozję i łatwość ostrzenia pozwoli na wygodną obsługę.
Ogólna jakość wykonania jest dobra. Elementy są nieźle spasowane, choć okładkom można było poświęcić nieco więcej uwagi, daleko im do ideału. Widać, że były produkowane oddzielnie, a nie wykańczane razem z całym nożem. Taki już urok chińskiej produkcji. W oko jednak nic nie kole. Największą wadą moje egzemplarza jest to, że ostrze spay-point bardzo trudno rozłożyć. Nie pomaga czyszczenie i smarowanie. Sprężyna trzyma je tak mocno, że istnieje ryzyko połamania paznokcia i nie pomaga tutaj bardzo dobry dostęp do wycięć. Trzeba użyć sporej siły i je nagiąć, niestety w efekcie rysuje się ostrze sąsiednie. Mam nadzieje, że inne modele nie mają tego problemu.
Jeżeli jesteś stałym czytelnikiem mojego bloga to wiesz, że mam alergię na napisy na ostrzu. Niestety w wypadku Marble’s dostaję wysypki. Wszystkie potrzebne informacje zostały umieszczone na ricasso. Z jednej strony bardzo ładnie wytłoczono logo firmy, a z drugiej nadrukowano model i kraj produkcji. Natomiast zupełnie nie rozumiem dlaczego producent dubluje logo firmy nanosząc je również na ostrze i to w tak ostentacyjny sposób. Wiem, że nie każdy się ze mną zgodzi, ale według mnie wygląda to po prostu ohydnie. 
Marble’s MR252 to ładny klasyczny amerykański scyzoryk, który można kupić za rozsądne pieniądze, tj. ok 100 zł. Pasuje do każdej okazji i ubioru, jest praktyczny i trwały. Tego typu noże trzeba jednak bardzo lubić żeby wybierać je zamiast scyzoryków szwajcarskich. Być może dlatego są w Polsce tak trudno dostępne. Szczęśliwi będą Warszawiacy bo mają pod ręką, polecany przeze mnie wielokrotnie, sklep www.swiatnozy.pl. Można tam znaleźć wiele klasyków, których na próżno szukać na Allegro. Możecie tam je obejrzeć, porównać do innych i wybrać ten jedyny. Może będzie to właśnie coś z oferty Marble’s.
Źródła:
www.marblesknives.com
www.swiatnozy.pl